Proeflapjes. Strontvervelend. Je hebt een leuk patroon gezien en wilt aan de slag. Nú. Meteen. Stante Pede. Geen hemeltergend proeflapje maken met de kostbare wol die je gekocht hebt om je droomproject te starten. Geloof me, ik begrijp dit volkomen. Ik heb een hoeveelheid geduld die in een luciferdoosje past en ik kan ook helemaal niet wachten op zo'n stom proefje. Maar toch ga ik je vertellen dat je een proeflapje moet maken. Verplicht. En ik ga je uitleggen waarom.
Gauge swatch. So annoying. You've just found the perfect pattern and would love to get started. Like yesterday. Or now, preferably. Directly. The last thing you want to do is start a stupid gauge swatch that eats up some of your precious yarn and a lot of your time. Believe me, I feel you. My amount of patience would fit in a match box and I too am unable to wait for that stupid little try-out. But still I am here to tell you you have to make a swatch. Have to. And let me tell you why.
Toen ik voor het eerst kleding ging haken, sloeg ik het proeflapje vaak over. En zo haakte ik een trui van Nomad Stitches (één van mijn favoriete ontwerpsters) die veel te groot uitviel en een trui van Little Golden Nook (een andere persoonlijke favoriet) die weer veel te klein viel. Beide truien droeg ik daardoor niet tot nauwelijks. En dat terwijl ik er echt heel veel tijd in gestoken had. En het garen dat ik voor die projecten had gebruikt natuurlijk ook niet gratis was. Superzonde van de moeite en het geld, dus. Mijn draadspanning is blijkbaar totaal anders dan die van de beide Sandra's. Dat zegt verder niets over hoe ik of hoe zij haken. Het is net als met handschriften; iedereen heeft zijn eigen manier van de haaknaald vasthouden en zijn eigen draadspanning. En daarom is dat proeflapje dus zo belangrijk.
When I first started to crochet clothing, I used to skip the tension square. And that's how I made a sweater by Nomad Stitches (one of my favourite designers) that turned out way too large and a sweater by Little Golden Nook (another personal favourite) that came out much too small. Because of this, I hardly ever wore both sweaters, even though it had cost me enough time to make them. And obviously, the yarn that I used for both projects didn't come free either. Such a waste of effort and money. Apparently, the tension I keep on my yarn is totally different from both Sandra's. Which doesn't say anything about the quality of my or their crochet. It's like handwriting; everyone has their own style and way of holding both the hook and the yarn. And that's why the gauge swatch is so important.
Ik begin mijn haakpatronen altijd met een proeflapje. Ik kan dan niet alleen zien hoe de steek uitkomt als ik wat verder doorhaak, maar ook of het een kant op trekt, of ik geneigd ben met die steek losser of vaster te gaan haken naarmate ik verder kom, én hoeveel steken ik dan per 10x10 cm haak. Vanuit dat proeflapje bereken ik vervolgens de maten van mijn patroon. Wanneer ik bijvoorbeeld 20st nodig heb om 10cm in de breedte te haken, zal een wijdvallende trui voor maat S (ongeveer 80cm in omtrek) 80st per pand tellen. Op deze manier kan ik ook andere maten uitrekenen. Hetzelfde geldt voor de lengte, de mouwbreedte, de boord... alles. Stel nou dat jij mijn patroon gaat maken, je kiest hetzelfde garen als ik en zelfs dezelfde maat haaknaald, dan nog hoeft dat niet te betekenen dat jij ook uitkomt op 20st per 10cm. Als jij met dezelfde haaknaald bijvoorbeeld 23st nodig hebt om op 10cm te komen en je volgt wel mijn aanwijzingen, dan zul jij met 80st een veel smaller voorpand gehaakt hebben. Andersom geldt dat ook. Als je met 18st al op 10cm zit, dan geven 80st jou een veel breder voorpand dan ik bedoeld heb. En dan wordt jouw trui of vest dus niet zoals je hoopte.
As a designer, I always start my patterns with a swatch. Not only does that give me the opportunity to see what the stitch pattern looks like in a bigger picture, whether it pulls to one side, if my tension is starting to increase or decrease and what my count stitch then turns out to be in a 10x10 cm (or 4 x 4 inch) square. From this little swatch, I am able to work out de sizing of my pattern. For example, if I need 20dc for a width of 10cm, a wide fitted sweater for size S (with a circumference of 80cm) will need 80dc for each panel. This way I can calculate other sizes. The same goes for length, sleeve width, de ribbing... everything. Now imagine you want to try your hand atmy pattern, you pick the same yarn and the same hook size as I do... That still doesn't have to mean you will reach those 20dc for 10cm. You might need 23dc for 10cm, in that case your 80dc of the pattern will get you a much smaller front panel. The same goes for the other way around. If by making 18dc you already reach 10cm, your 80dc will give you a much bigger front panel than I meant it to be. And then your sweater will never turn out the way you had hoped.
Oké, drama dus. Maar hoe los je dat op? Door met de maat van je haaknaald te gaan spelen in je proeflapje. Probeer gewoon andere haaknaalden uit tot je proeflapje in de buurt komt van de gegeven maten van de ontwerper. Als je bijvoorbeeld zelf meer steken nodig hebt dan ik om de juiste afmetingen te krijgen, dan haak je strakker dan ik. Probeer het proeflapje dan eens te maken met een haaknaald die een halve of zelfs een hele mm groter is dan het patroon aangeeft. Als je minder steken nodig hebt, dan haak je losser dan ik. Niets aan de hand, maar probeer dan gewoon een haaknaald van een halve of een hele mm kleiner. Van mijn testers hoor ik dan wel eens; 'Maar ik moet een haaknaald van 1,5 mm kleiner hebben! Kan dat wel?' of 'Heb ik dan wel genoeg garen?!'. Geen paniek, de patronen bereken ik aan de hand van de steekverhouding. Dus of je nou een veel kleinere of veel grotere haaknaald nodig hebt om het proeflapje te krijgen zoals staat aangegeven, maakt niet uit. Je haakt net zoveel steken per 10cm als ik bedoeld heb. Je verbruikt dus ook ongeveer net zoveel garen.
Okay, so that sounds dramatic. How to fix that? By playing around with your hooksize for your swatch. Just try out different hook sizes until your gauge swatch matches that of the designer. If with the original hook, you need more stitches to reach the 10cm, that means you crochet tighter than I do. Try a new swatch with a half mm or a whole mm larger than the one I used. If you need fewer stitches than the pattern dictates, go down in hooksize. My testers sometimes ask me; 'But will I have enough yarn?!' or even 'I needed a 1,5mm different hooksize! Help!' No panic, I calculate the pattern by that tension square. So if you need a larger or smaller hook to reach that same tension, doesn't really matter. You will make the same amount of stitches every 10 x 10 cm, so you will use approximately the same amount of yarn.
Dus: ja, het haken van een proeflapje is stomvervelend en duurt lang en bluuuuuuhhhh maar het is nog véél meer bluh als je uren werk in een trui of vest steekt en het vervolgens niet past. Dus doen, dat proeflapje! Nooit meer vergeten! Je kunt het!
So; yeah, making a tension square is stupid and annoying and bleeeeeeeghhh but making a sweater or cardigan and having it not fit you is even more blegh. So do it, make that gauge swatch! Never forget it again! You can do it!
Commentaires